ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΓΩ

   Ο E. Berne όρισε ότι η προσωπικότητα του ατόμου αποτελείται από 3 μέρη που επηρεάζουν τη συμπεριφορά του, ονομάζονται καταστάσεις του Εγώ και το επηρεάζουν καθ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Αυτά τα μέρη είναι : ο Γονέας, ο Ενήλικας και το Παιδί. Ο Berne ανέπτυξε την Συναλλακτική Ανάλυση και υποστήριξε ότι η συμπεριφορά των ατόμων δεν εξαρτάται μόνο από τις συνθήκες αλλά και από τις βιωματικές εμπειρίες κάθε ατόμου.  

Η κατάσταση του Γονέα : το σύνολο των αξιών, κανόνων, γνώσεων, αρχών και παραδόσεων που έχει αφομοιώσει το άτομο στα πέντε πρώτα χρόνια της ζωής του από την οικογένεια, τους συγγενείς, το νηπιαγωγείο κλπ. Διακρίνεται στον Κριτικό Γονέα (που είναι το μέρος της προσωπικότητας που οριοθετεί και ασκεί κριτική στον εαυτό του και στους άλλους) και στον Προστατευτικό Γονέα (που είναι το μέρος της προσωπικότητας που καταλαβαίνει τους άλλους και τους προστατεύει).

Η κατάσταση του Ενήλικα : ξεκινάει από την ηλικία των δέκα μηνών και είναι η προσπάθεια του ατόμου να εξερευνήσει τον εαυτό του χωρίς την βοήθεια των τρίτων οπότε συγκεντρώνει στοιχεία, τα αναλύει και λαμβάνει αποφάσεις.

Η κατάσταση του Παιδιού : είναι η πηγή των συναισθημάτων , της περιέργειας και της διαίσθησης και αποτελεί την αισθητή αντίληψη της ζωής. Διακρίνεται στο Προσαρμοσμένο (που είναι υποχωρητικό αλλά μερικές φορές επαναστατεί) και στο Αυθόρμητο (που είναι χαρούμενο και αγαπητό αλλά μερικές φορές φέρεται εγωιστικά).

  Η κάθε κατάσταση του Εγώ χρησιμοποιείται με διαφορετική συχνότητα ανάλογα με τις συνθήκες της κάθε χρονικής στιγμής. Η ικανότητα του ατόμου να επιλέγει την κατάλληλη κατάσταση ή τον κατάλληλο συνδυασμό αυτών βοηθά στις διαπροσωπικές σχέσεις. Οι δυσλειτουργικές μορφές είναι ο αποκλεισμός (που είναι η συνεχής εμφάνιση μίας ή δύο καταστάσεων του Εγώ εις βάρος των δύο άλλων ή της μίας) και η μόλυνση (ο μη διαχωρισμός των τριών καταστάσεων).

Ο S. Freud ήταν ο πρώτος που έκανε τον τριμερή διαχωρισμό της ανθρώπινης προσωπικότητας και σίγουρα υπάρχει μια διασύνδεση δηλαδή Υπερεγώ- Εγώ- Εκείνο // Γονιός- Ενήλικας- Παιδί. 

Ενδεικτικές λέξεις-φράσεις

Προστατευτικός Γονέας:    άσε με να σε βοηθήσω, θα σε φροντίσω

Κριτικός Γονέας:                 μη , όχι, πρέπει 

Ενήλικας:                             πως;  που;  γιατί; 

Προσαρμοσμένο Παιδί:     φοβάμαι, δεν μπορώ,  επιτρέπεται; 

Αυθόρμητο Παιδί:               θέλω, δώσε μου, τέλεια